با اختراع موتورهای احتراق داخلی بشر توانست مسافتهای قابل توجهی را پیموده و با صرف مقداری سوخت از مکانی به مکان دیگر برود. این سوخت از بنزین تا گازوئیل و حتی در خصوص تعدادی از موتورها زغال سنگ را شامل میشود. در موتور احتراق داخلی سوخت در محفظه احتراق سوخته و با تولید گرمای بسیار زیاد وسیله نقلیه را جابجا میکند. اصطلاح موتورهای احتراق داخلی و موتورهای درون سوز عموما به موتورهای معمولی اشاره دارد که در خودروها و انواع موتورسیکلتها مورد استفاده قرار گرفته اگهی قطعات ماشین و در واقع اساس کار صنعت خودروسازی را تشکیل میدهد.
بسیاری موتورهای درونسوز را یکی از مهمترین اختراعات بشری دانسته و معتقدند بخش عظیمی از پیشرفت بشر مدیون اختراع آنها است.
یک موتور درونسوز از بیرون شبیه به یک سیستم بزرگ فلزی پیچیده به نظر میرسد که هر قطعه آن ضمن داشتن کارکرد خاص خود در راستای هدف اصلی یعنی به حرکت در آوردن خودرو فعالیت میکند.
کسب آگاهی در خصوص نحوه کارکرد و اهمیت هر قطعه از موتور احتراق داخلی میتواند منجر به شناخت کلی از موتور خودرو و درک نحوه کار آن شود.
موتورهای احتراق داخلی به طور کلی به دو دسته موتورهای دیزلی و موتورهای بنزینی تقسیم میشوند. هدف ما در این مقاله ارائه توضیحات در خصوص نحوه کار و آشنایی با اجزای مختلف موتور است. در این دسته از موتورها مشتعل شدن سوخت که همان بنزین است منجر به حرکت خودرو میشود. در واقع هدف یک موتور بنزینی تبدیل انرژی حاصل از سوختن بنزین به حرکت است.
این دسته از موتورها که در مقیاس گسترده توسط خودروسازان مورد استفاده قرا میگیرند در مقایسه با سایر موتورهای احتراق داخلی و یا حتی موتورهای احتراق خارجی مانند موتورهای مورد استفاده در لوکوموتیوها سایز کوچکتری داشته و بازده قابلقبولی نیز دارند.
صنعت خودروسازی جهانی در حال حرکت به سوی موتورهای برقی و توسعه هرچه بیشتر آنهاست. استفاده از این خودروها نیز در جهان با سرعت غیرقابل باوری در حال گسترش است چرا که بازده موتورهای برقی نسبت به موتورهای درونسوز علیالخصوص موتورهای بنزینی بیشتر بوده و همچنین آلودگی زیست محیطی آنها نیز کمتر است.
با این وجود در کشور ما بهعلت نبود زیرساختهای لازم برای ساخت و استفاده از خودروهای برقی و همچنین دسترسی گسترده و قیمت قابلقبول سوختهای فسیلی همچنان خودروسازان بر استفاده از موتورهای بنزینسوز تاکید داشته و برنامهای برای تولید و راهاندازی خط تولید خودروهای برقی ندارند. کاربرد عمده موتورهای بنزین در کشور ما برای خودروهای سواری بوده و خودروهای سنگین نیز بیشتر از موتورهای درونسوز دیزلی و یا همان گازوئیلی بهره میبرند.
قسمتهای اساسی موتور خودرو را سیلندر، سرسیلندر و تشکیل میدهد. اگر به دنبال آشنایی با قطعات مختلف موتور مورد استفاده در خودروهای امروزی هستید با ما همراه باشید:
سیلندر در موتور خودرو
سیلندر استوانه توخالی چدنی یا آلومینیومی است که انفجار سوخت در آن رخ داده و در واقع پایه و اساس موتور خودرو را تشکیل میدهد.
برای هر موتوری که از پیستون بهرهمند است سیلندر یک قطعه اگهی قطعات خودرو حیاتی و حذفنشدنی محسوب میشود چراکه این قطعه فضای لازم برای رفت و برگشت پیستون را فراهم میکند.
با آببندی تلاش میشود که اصطکاک بین سطح داخلی سیلندر و پیستون در حداقلترین حالت ممکن باشد چراکه این کار از هدر رفت انرژی جلوگیری کرده و همچنین آببندی سیلندر از نشت هوا و روغن نیز جلوگیری میکند.
عموماً موتور خودروها مجهز به چندین سیلندر با آرایش خاص بوده که به آنها بلوکه سیلندر میگویند.
این آرایش بسته به چینش سیلندرها میتواند خطی، خطی با زاویه، خورجینی V شکل، جناغی خطی یا VR، جناغی دو ردیفه یا W، تخت، رادیال یا ستارهای و یا حتی دوار باشد. شکل، اندازه، نحوه قرارگیری و انتخاب چینش سیلندرها با توجه به اندازه و کارکرد موتور و همچنین میزان بهرهوری از آن مشخص میشود.
سیلندر خطی در سادهترین شکل آرایش، سیلندرها بهصورت خطی در یک راستا پشت سر یکدیگر قرار میگیرند. بلوکهای چهار سیلندری که موتورهای چهار سیلندر را تشکیل میدهند یکی از پرکاربردترین و شناختهشدهترین موتورهای درونسوز دنیا هستند. سیلندر خطی با زاویه سیلندرهای خطی با زاویه که به سیلندرهای inline مشهور هستند به صورت خطی در یک راستا پشت سر همدیگر قرار گرفته اما تفاوت آنها با سیلندرهای خطی ساده در آن است که در این آرایش، سیلندرها در زاویه مابین ۱۵ تا ۶۵ درجه نسبت به قائم قرار میگیرند. در سیلندرهای خطی با زاویه بهدلیل نوع طراحی مرکز ثقل پایین بوده، موتور با وجود حجم نسبتا کم قابلیت دورگیری بالایی داشته و دارای گشتاور سرعتی است. همه موارد گفته شده از مزایای این نوع چینش محسوب شده و سبب می شود که خودروساز بسته به هدفی که برای تولید محصول خود دارد از این دسته از سیلندرها بهره برد. موتور 405 GLX و ب ام و 320i از سیلندرهای خطی با زاویه بهره میبرند. سیلندر خورجینی V شکل آرایش خورجینی v شکل را شاید بتوان معروفترین نوع آرایش سیلندر دانست و اکثر خودروهای امروزی از این نوع چینش بهره میبرند. در آرایش خودروجینی سیلندرها بهمانند حرف V در زبان انگلیسی در دو ردیف روبروی یکدیگر قرار گرفته و دو بلوک با یکدیگر زاویه تندی دارند. این نوع آرایش سبب میشود که موتور خودرو بهعنوان موتور سرعتی شناخته شده و علت اصلی استفاده گسترده در آنها نیز به همین موضوع بازمی گردد چراکه صنعت خودروسازی در حال حرکت به سمت تولید خودروهایی با قدرت بیشتر و شتاب سریعتر است. علت اصلی که سبب شد برای نخستین بار موتورهای خورجینی v شکل سر از دنیای خودرو درآورد آن بود که عدهای تصمیم گرفتند از موتورهایی با تعداد سیلندر بالا مثلاً ۱۲ سیلندر بهره برند. اگر این تعداد از سیلندرها در یک بلوک بهصورت خطی روبروی یکدیگر قرار میگرفت فضای زیادی اشغال شده و وزن خودرو بیدلیل بالا میرفت. نحوه چیدمان سیلندرها بسته به هدفی که یک خودروساز از تولید محصول خود دارد متفاوت است. برخی از چینشها مانند سیلندرهای تخت سبب میشود که موتور خودرو قدرتی شود و این موتور قدرتی برای استفاده در خودروهای باری و سنگین مناسب است. بسیاری از موتورهای درونسوز مانند خودروهای دیزلی سنگین از این نوع آرایش موتور بهره میبرند. بعضی از چینشها نیز برای استفاده در یک موتور سرعتی مخصوص مسابقه مناسب اند. از این جمله میتوان به موتورهای خورجینی V شکل یا موتورهای خطی با زاویه نام برد. سرسیلندر یکی دیگر از قطعاتی که وجود آن در موتور خودروهای درون سوز الزامی است سرسیلندر نام دارد. این قطعه در قسمت بالایی و بر روی بلوک سیلندرها قرار گرفته و مجموعه سوپاپ و مانیفولدها بر روی آن مونتاژ میشود. سرسیلندر را میتوان یک مکمل برای سیلندر دانست. این قطعه بر روی بلوک سیلندرها قرار گرفته و محفظه احتراق پیستون را فراهم میکند. در واقع پیستون در داخل بلوک سیلندر و سرسیلندر جابجا شده و این سر سیلندر است که در برابر احتراق و حرارتهای ایجاد شده در درون موتور از خود پایداری نشان میدهد. البته این قطعه دارای یک محدوده تحمل فشار محدود است و مسلما گذر از حد استاندارد این محدوده سبب ایجاد آسیب شده و اصطلاحا سرسیلندر میسوزد. در این حالت معمولاً تنها راهکار تعویض سرسیلندر است. همین موضوع نشاندهنده اهمیت سرسیلندر است چراکه در صورت نیاز به دستکاری، تعویض، تعمیر یا باز کردن موتور این سرسیلندر است که عموما مورد بازبینی قرار میگیرد. واشر سرسیلندر برای آنکه اتصال سیلندر و سرسیلندر به درستی صورت گرفته و از نشت آب به خارج از بلوک سیلندرها جلوگیری شود از واشر سرسیلندر استفاده میشود. واشر سرسیلندر وظیفه آببندی محفظه احتراق سوخت را برعهده داشته و امکان گردش روغن و آب بدون مخلوط شدن را فراهم میکند. این قطعه که یکی از قطعات اصلی موتور خودرو محسوب شده از جنس پنبه نسوز و فولاد با کیفیت و مس است. گفته میشود آببندی واشر سرسیلندر بسیار حائز اهمیت است چرا که این قطعه با یکپارچهسازی سرسیلندر با بدنه موتور از نشت گاز جلوگیری کرده و عملاً سبب افزایش راندمان و کارایی موتور میشود. اگر خودرو شما آب-روغن قاطی کرده، از اگزوز آن آب خارج میشود، کشش و توان کافی نداشته، دیر روشن میشود و یا حتی بدون دلیل جوش میآورد احتمال سوختن واشر سرسیلندر وجود دارد. سوختن واشر سرسیلندر اصطلاحی است که به دفرمه شدن این قطعه در اثر عوامل متعددی مانند عمل کردن ناصحیح ترموستات، ایجاد نشتی در سیستم آب و خالی شدن رادیاتور اتومبیل، فشار به موتور و عدم توجه به آمپر خودرو و مستهلک بودن این واشر اشاره دارد. نکته حائز اهمیت در هنگام سوختن واشر سر سیلندر عدم استفاده از خودرو و انتقال سریع آن به تعمیرگاه توسط بکسل است در غیر این صورت اصلا دور از انتظار نیست که آسیبهای به مراتب بیشتری به موتور خودرو وارد شده و هزینه تعمیر آن چند برابر شود. سوختن واشر سرسیلندر به یکباره اتفاق نمیافتد بلکه آب رادیاتور داغ شده و چند دقیقه بعد از رسیدن آمپر به خط قرمز صدمه دیدن واشر آغاز می شود. بهتر است در چنین حالتی خودرو بلافاصله تا تعمیرگاه بکسل شود.
پیستون پیستون قطعه دیگری از سیستم احتراق خودرو محسوب میشود که نیروی ناشی از احتراق را به سمت پایین سیلندر و به سوی میل لنگ حرکت میدهد. پیستون که به شاتون متصل است حرکت خطی را به حرکت چرخشی تبدیل می کند. برای ساخت پیستونها از آلیاژ آلومینیومی یا چدن استفاده میشود که هر کدام دارای ویژگی های مثبت و منفی خود میباشند. جنس آلمینیومی سبک بوده و ضریب انتقال حرارتی بالایی دارد که این جنس عیوبی نظیر انبساط زیاد و هم چنین قیمت بالا را داراست. چدن نیز قیمت کم و انبساط پایینتری را نسبت به آلیاژهای آلمینیومی دارد. پیستونها نیز مانند سایر قطعات خودرو دچار آسیب میشوند لذا چنانچه اصطکاک بین سیلندر و پیستون بیش از حد باشد، عملا حرکت رفت و برگشت به سختی انجام شده و موجب میشود سیلندر و پیستون آسیب دیده و به مرور زمان قطعه مستهلک شود. مواردی از قبیل استفاده از روغن نامناسب برای خودرو، وجود مشکل در سیستم روغن کاری، سیستم خنک کاری و رانندگی با دور موتور بالا به مدت طولانی سبب آسیب رسیدن به پیستون خودرو میشود. حتی گاهی بریدن تسمه تایم ممکن است به پیستون آسیب برساند. در واقع هنگامی که تسمه تایم بریده می شود ریتم باز و بسته شدن سوپاپها بهم می ریزد و اگر دور موتور بالا باشد، بسته به طراحی موتور به احتمال زیاد سوپاپ با سطح رویی پیستون برخورد کرده و موجب شکستگی سوپاپ و آسیب دیدن پیستون میشود. مطالب مرتبط: علت خرابی پیستون چیست؟ تسمه تایم یکی دیگر از قطعات موتورهای احتراق داخلی تسمه تایم است که در داخل موتور قرار گرفته و میل لنگ را به میل سوپاپ متصل میکند. در واقع وظیفه تنظیم زمان صحیح باز و بسته شدن سوپاپها بر عهده تسمه تایم بوده و جنس این قطعه نیز پلاستیکی است. عموماً در بیشتر خودرو ها بعد از گذشت مسافتی در حدود ۶۰ هزار کیلومتر نیازمند است که تسمه تایم تعویض شود. در بعضی از خودروها به جای تسمه تایم از زنجیر تایم استفاده میشود که ماهیت فلزی داشته و عمر آن عموماً به اندازه عمر موتور است و چندان نیازی به تعویض این قطعه احساس نمیشود. زنجیر تایم بیشتر در خودروهای سنگین مورد استفاده قرار میگیرد. همانطور که پیش از این نیز گفته شد تسمه تایم وظیفه تنظیم زمان صحیح باز و بسته شدن سوپاپها را به عهده داشته و در صورت پاره شدن عملکرد سوپاپها مختل خواهد شد. در این حالت کارایی موتور به میزان قابلملاحظهای کاهش یافته و خسارات جبرانناپذیری به موتور خودرو وارد میشود. نکته قابل توجه در خصوص پارگی تسمه تایم آن است که اثرات تخریبی این اتفاق در هر خودرو متفاوت است. به عنوان نمونه پارگی تسمه تایم پراید تنها منجر به خاموشی خودرو میشود اما در خودرو پژو ۴۰۵ و سمند حتی رد کردن درج اگهی خودرو و ماشین یکی دو دندان از تسمه تایم منجر به برخورد شدید سوپاپها با یکدیگر و وارد شدن آسیب جدی به موتور خودرو خواهد شد. یک دستورالعمل کلی درخصوص زمان تعویض تسمه تایم خودروهای مختلف وجود دارد و توصیه میشود که تمامی رانندگان از این دستورالعمل پیروی کنند. همواره این نکته را به یاد داشته باشید که در صورت پارگی تسمه تایم هرگز نباید خودرو را جابجا کرده و رانندگی کرد چراکه این موضوع آسیبها و خسارتهای وارده به خودرو را چندین برابر کرده و عواقب سنگینی را به همراه دارد. شمع خودرو برای آنکه بتوان از یک خودرو درونسوز بهره برد نیاز است که موتور این خودرو روشن شود اگهی قطعات خودرو و موتور نیز بدون الکتریسیته کار نمیکند و در اینجاست که اهمیت شمع خودرو مشخص میشود. شمع خودرو با قرار گرفتن در انتهای سیلندر و در هنگام فشردگی بخار بنزین جرقه زده و سبب انفجار بنزین و حرکت خودرو میشود. این قطعه یکی از اجزای حیاتی در سیستم تولید نیروی خودرو محسوب شده و فرسوده شدن آن سبب کاهش کارایی قدرت موتور و صدالبته افزایش مصرف سوخت میشود. در حال حاضر مدلهای مختلف و متنوعی از شمع خودرو در بازار کشورمان موجود است که هر کدام بسته به راندمان و نوع موتور مصرف سوخت متفاوتی دارند. اگر شمع خودرو به درستی درون محفظه احتراق جرقه نزند بنزین فشرده شده نمیتواند کامل بسوزد و همین موضوع سبب میشود که سیلندر خودرو به طور کامل حرکت نکند. بنابراین شمع تاثیر مستقیمی بر روی حفظ کارایی موتور داشته و نگهداری از آن از اهمیت بالایی برخوردار است. این قطعه نیز همچون دیگر قطعات خودرو بعد از مدتی نیاز به تعویض دارد چراکه در صورت عدم حفظ کارایی لازم سبب بدسوزی سوخت شده و در نتیجه آلودگی هوا و وارد شدن صدمات جدی به موتور خودرو را به دنبال دارد. رینگ پیستون رینگ پیستون قطعه دیگری از یک موتور درون سوز محسوب میشود که به شکل حلقههای کروی بوده و وظیفه آن آببندی حرکت پیستون در سیلندر است. این قطعه که روی پیستون قرار میگیرد قابلیت ارتجاعی بالایی داشته و در برابر گرما حساسیت بسیار کمی از خود نشان نشان میدهد. هر پیستون بسته به نوع موتور خودرو و طراحی آن از ۳ تا ۵ و گاها ۷ رینگ پیستون برخوردار است که این رینگها سطح تماس بین پیستون و جداره سیلندر را در حداقلترین حالت ممکن قرار داده و از ایجاد اصطکاک جلوگیری میکنند. نکته حائز اهمیت دیگر در خصوص رینگ پیستون آن است که این قطعه در انواع شیاردار، سوراخدار یا چاکدار از مصرف غیرضروری و اضافی روغن جلوگیری کرده و اجازه نمیدهند که روغن بر روی پیستون پخش شود. رینگ پیستون دارای دهانهای است که با باز و بسته شدن آن قطر رینگ کاهش یا افزایش مییابد. فنر سوپاپ فنر سوپاپ قطعهای است که با هر بار باز و بسته شدن سوپاپ آن را به وضعیت اول برگردانده و در واقع سوپاپ را در جای خود ثابت میکند. این فنر که از مفتولی به قطر ۳ تا ۵ میلیمتر ساخته شده به صورت عمود روی سیلندر نصب شده و نیروی بین ۲۰ تا ۴۰ کیلوگرم به آن وارد میشود. این وارد شدن فشار در هنگام باز و بسته شدن سوپاپها با سرعت زیاد و تحت حرارت بالا اتفاق افتاده و به مرور زمان استهلاک و ضعیف شدن فنر سوپاپ را به دنبال دارد. اهمیت فنر سوپاپ در این است که این قطعه از نشتی در زمانهای تراکم و احتراق جلوگیری کرده و تلاش میکند که با ثابت نگه داشتن سوپاپ اجازه ندهد بازده موتور کاهش یابد. شاتون شاتون یکی دیگر از قطعات موتور خودروهای درونسوز است که ارتباط بین میل لنگ و پیستون را میسر کرده و سر کوچک آن به پیستون و سر بزرگ آن به میل لنگ متصل میشود. این قطعه به استحکام و قدرت بالا معروف بوده و به همین جهت نیز از فولاد سخت ساخته شده است. شاتون در تبدیل حرکت رفت و برگشتی پیستون به حرکت دورانی میل لنگ نقش داشته و در صورت خرابی آن حرکت دورانی خودرو با اختلال مواجه میشود. شاتون خود از ۳ قطعه یاتاقان بزرگ، کوچک و بدنه تشکیل شده و از آنجا که در معرض ضربات پیوسته و شدید است بسیار سرسخت طراحی شده است. خراب شدن این قطعه آسیبها و خرابیهای جبرانناپذیری را به موتور خودرو وارد میکند. بنابراین ضروری است که اگر صداهای غیر طبیعی از خودرو شما خارج شد، از درون موتور قطعات فلزی به بیرون پرتاب شد یا روغنریزی صورت پذیرفت حتماً شاتون خودرو خود را بررسی کرده و مطمئن شوید که مشکلی برای این قطعه جانسخت به وجود نیامده باشد. عموماً خرابی، شکستگی و یا ایجاد خسارت به شاتون به علت کیفیت پایین، رخ دادن تصادفات شدید، نصب اشتباه، دنده معکوس در سرعت بالا، ضربات شدید وارده از جانب پیستون یا میل لنگ صورت میپذیرد. این قطعه با وجود سختی بالا از خرابی مصون نبوده و ممکن است مانند هر قطعه دیگری دچار آسیب شود. موتور خودرو نیز مانند هر سیستم دیگری از قطعات بزرگ و کوچک متفاوتی تشکیل شده که هر کدام از این قطعات وظیفه خاص خود را بر عهده داشته و تمامی قطعات در راستای هدف اصلی یعنی به حرکت در آوردن خودرو و افزایش کارایی موتور فعالیت میکنند آشنایی با این قطعات و شناخت وظیفه هر کدام سبب میشود که شما در هنگام خرابی خودرو خود توسط بیشتری بر روی ان داشته و بتوانید واکنش صحیح را نسبت به خرابی قطعات مذکور نشان دهید. بنابراین ضروری است که هر راننده شناخت کلی نسبت به قطعات موتور خودرو خود و همچنین وظیفه هر قطعه داشته باشد.
حجم موتور ماشین چیست؟ حجم موتور خودرو با عددی از سوی کارخانه تولید کننده خودرو مشخص میشود. این عدد با قدرتی که خودرو میتواند تولید کند ارتباط مستقیم دارد. حجم موتور به معنای حجم سیلندرهای خودرو است. طراحی و تعیین حجم موتور خودروها بر پایه سوختهای مختلف طراحی میشوند؛ برای مثال پیشرانه پایه گاز سوز به این معنا است که موتور خودرو بر پایه سوخت گاز طراحی شده است. حجم موتور به معنای حجم سیلندرهای موتور است. حجم موتور خودرو عدد مشخصی دارد که توسط کارخانه تولید کننده مشخص میشود. زمانی که میگویند حجم موتور ۲ لیتر است این معنا را دارد که اگر سیلندرها را با آب پر کنیم، ۲ لیتر آب درون آنها جای میگیرد. حجم موتور تعداد سیلندر، قطر سیلندر و مسیری که پیستون درون سیلندر طی میکند را شامل میشود و روی قدرت و مصرف سوخت موتور تاثیر دارد. پیشرانه که همان موتور خودرو است تعدادی پیستون در سیلندرها دارد که بالا و پایین میروند و هوا و سوخت را ترکیب میکنند. هرچقدر قطر سیلندرها بیشتر باشد، نیروی تولید شده نیز بیشتر است. اهمیت حجم موتور قدرت و گشتاور در خودرو قدرت کلی آن را به وجود میآورند. گشتاور تاثیر زیادی در شتاب اولیه خودرو دارد. هرچه مقدار آن در دور پایین موتور بیشتر باشد، موتور توانایی بیشتری در شتاب اولیه دارد. زمانی که در مشخصات فنی خودرو عدد بالایی در کنار اسب بخار نوشته میشود یعنی خودرو بعد از حرکت سرعت و شتاب ثانویه بیشتری دارد. حجم موتور خودرو ارتباط مستقیمی با حجم سیلندر دارد. هنگامی که میزان مشخصی از سوخت و اکسیژن وارد سیلندری که قطر معینی دارد میشود تعمیر و قطعات خودرواز ترکیب شدن اکسیژن و سوخت انرژی به وجود میآید. چیزی که این قدرت و انرژی را محدود میکند اکسیژن است. اگر سوخت بیشتر از میزان مشخص شده وارد سیلندرها شود، هوا با همان حجم قبل وارد شده است و به همین دلیل قدرت تولید شده ثابت است و افزایش سوخت مصرف سوخت تاثیری بر قدرت ندارد. دلایل اصلی خفه کردن خودرو خفه کردن خودرو زمانی رخ میدهد که بنزین زیادی وارد سیلندر شود و میزان اکسیژن آن کم باشد. خفه کردن در خودروهای کاربراتوری بسیار شایع است. در ادامه میخواهیم دلایل خفه کردن خودرو را بررسی کنیم و به سوالهای مرتبط با آن پاسخ دهیم. خفه کردن خودرو یعنی چه؟ اگر چندین بار استارت زدید و خودرو روشن نشد به اگهی ماشین احتمال خیلی زیاد خودرو شما خفه کرده است. خودرو برای روشن شدن به ترکیب سوخت و اکسیژن نیاز دارد اگر سوخت زیادی وارد سیلندر شود و میزان اکسیژن آن کم باشد خودرو خفه میکند و به سختی روشن میشود. این مشکل در خودروهای کاربراتوری بیشتر از خودروهای انژکتوری رخ میدهد. نشانههای خفه کردن خودرو ماشین روشن نمیشود یا بعد از روشن شدن خاموش میشود. پس از استارت زدن موتور سریع به چرخش درمیآید اما خودرو روشن نمیشود. بوی شدید بنزین احساس میشود و در خروجی اگزوز بسیار شدید است.
اگهی قطعات ماشین و خودرو
سیلندر خطی در سادهترین شکل آرایش، سیلندرها بهصورت خطی در یک راستا پشت سر یکدیگر قرار میگیرند. بلوکهای چهار سیلندری که موتورهای چهار سیلندر را تشکیل میدهند یکی از پرکاربردترین و شناختهشدهترین موتورهای درونسوز دنیا هستند. سیلندر خطی با زاویه سیلندرهای خطی با زاویه که به سیلندرهای inline مشهور هستند به صورت خطی در یک راستا پشت سر همدیگر قرار گرفته اما تفاوت آنها با سیلندرهای خطی ساده در آن است که در این آرایش، سیلندرها در زاویه مابین ۱۵ تا ۶۵ درجه نسبت به قائم قرار میگیرند. در سیلندرهای خطی با زاویه بهدلیل نوع طراحی مرکز ثقل پایین بوده، موتور با وجود حجم نسبتا کم قابلیت دورگیری بالایی داشته و دارای گشتاور سرعتی است. همه موارد گفته شده از مزایای این نوع چینش محسوب شده و سبب می شود که خودروساز بسته به هدفی که برای تولید محصول خود دارد از این دسته از سیلندرها بهره برد. موتور 405 GLX و ب ام و 320i از سیلندرهای خطی با زاویه بهره میبرند. سیلندر خورجینی V شکل آرایش خورجینی v شکل را شاید بتوان معروفترین نوع آرایش سیلندر دانست و اکثر خودروهای امروزی از این نوع چینش بهره میبرند. در آرایش خودروجینی سیلندرها بهمانند حرف V در زبان انگلیسی در دو ردیف روبروی یکدیگر قرار گرفته و دو بلوک با یکدیگر زاویه تندی دارند. این نوع آرایش سبب میشود که موتور خودرو بهعنوان موتور سرعتی شناخته شده و علت اصلی استفاده گسترده در آنها نیز به همین موضوع بازمی گردد چراکه صنعت خودروسازی در حال حرکت به سمت تولید خودروهایی با قدرت بیشتر و شتاب سریعتر است. علت اصلی که سبب شد برای نخستین بار موتورهای خورجینی v شکل سر از دنیای خودرو درآورد آن بود که عدهای تصمیم گرفتند از موتورهایی با تعداد سیلندر بالا مثلاً ۱۲ سیلندر بهره برند. اگر این تعداد از سیلندرها در یک بلوک بهصورت خطی روبروی یکدیگر قرار میگرفت فضای زیادی اشغال شده و وزن خودرو بیدلیل بالا میرفت. نحوه چیدمان سیلندرها بسته به هدفی که یک خودروساز از تولید محصول خود دارد متفاوت است. برخی از چینشها مانند سیلندرهای تخت سبب میشود که موتور خودرو قدرتی شود و این موتور قدرتی برای استفاده در خودروهای باری و سنگین مناسب است. بسیاری از موتورهای درونسوز مانند خودروهای دیزلی سنگین از این نوع آرایش موتور بهره میبرند. بعضی از چینشها نیز برای استفاده در یک موتور سرعتی مخصوص مسابقه مناسب اند. از این جمله میتوان به موتورهای خورجینی V شکل یا موتورهای خطی با زاویه نام برد. سرسیلندر یکی دیگر از قطعاتی که وجود آن در موتور خودروهای درون سوز الزامی است سرسیلندر نام دارد. این قطعه در قسمت بالایی و بر روی بلوک سیلندرها قرار گرفته و مجموعه سوپاپ و مانیفولدها بر روی آن مونتاژ میشود. سرسیلندر را میتوان یک مکمل برای سیلندر دانست. این قطعه بر روی بلوک سیلندرها قرار گرفته و محفظه احتراق پیستون را فراهم میکند. در واقع پیستون در داخل بلوک سیلندر و سرسیلندر جابجا شده و این سر سیلندر است که در برابر احتراق و حرارتهای ایجاد شده در درون موتور از خود پایداری نشان میدهد. البته این قطعه دارای یک محدوده تحمل فشار محدود است و مسلما گذر از حد استاندارد این محدوده سبب ایجاد آسیب شده و اصطلاحا سرسیلندر میسوزد. در این حالت معمولاً تنها راهکار تعویض سرسیلندر است. همین موضوع نشاندهنده اهمیت سرسیلندر است چراکه در صورت نیاز به دستکاری، تعویض، تعمیر یا باز کردن موتور این سرسیلندر است که عموما مورد بازبینی قرار میگیرد. واشر سرسیلندر برای آنکه اتصال سیلندر و سرسیلندر به درستی صورت گرفته و از نشت آب به خارج از بلوک سیلندرها جلوگیری شود از واشر سرسیلندر استفاده میشود. واشر سرسیلندر وظیفه آببندی محفظه احتراق سوخت را برعهده داشته و امکان گردش روغن و آب بدون مخلوط شدن را فراهم میکند. این قطعه که یکی از قطعات اصلی موتور خودرو محسوب شده از جنس پنبه نسوز و فولاد با کیفیت و مس است. گفته میشود آببندی واشر سرسیلندر بسیار حائز اهمیت است چرا که این قطعه با یکپارچهسازی سرسیلندر با بدنه موتور از نشت گاز جلوگیری کرده و عملاً سبب افزایش راندمان و کارایی موتور میشود. اگر خودرو شما آب-روغن قاطی کرده، از اگزوز آن آب خارج میشود، کشش و توان کافی نداشته، دیر روشن میشود و یا حتی بدون دلیل جوش میآورد احتمال سوختن واشر سرسیلندر وجود دارد. سوختن واشر سرسیلندر اصطلاحی است که به دفرمه شدن این قطعه در اثر عوامل متعددی مانند عمل کردن ناصحیح ترموستات، ایجاد نشتی در سیستم آب و خالی شدن رادیاتور اتومبیل، فشار به موتور و عدم توجه به آمپر خودرو و مستهلک بودن این واشر اشاره دارد. نکته حائز اهمیت در هنگام سوختن واشر سر سیلندر عدم استفاده از خودرو و انتقال سریع آن به تعمیرگاه توسط بکسل است در غیر این صورت اصلا دور از انتظار نیست که آسیبهای به مراتب بیشتری به موتور خودرو وارد شده و هزینه تعمیر آن چند برابر شود. سوختن واشر سرسیلندر به یکباره اتفاق نمیافتد بلکه آب رادیاتور داغ شده و چند دقیقه بعد از رسیدن آمپر به خط قرمز صدمه دیدن واشر آغاز می شود. بهتر است در چنین حالتی خودرو بلافاصله تا تعمیرگاه بکسل شود.
درج اگهی خودرو و ماشین
پیستون پیستون قطعه دیگری از سیستم احتراق خودرو محسوب میشود که نیروی ناشی از احتراق را به سمت پایین سیلندر و به سوی میل لنگ حرکت میدهد. پیستون که به شاتون متصل است حرکت خطی را به حرکت چرخشی تبدیل می کند. برای ساخت پیستونها از آلیاژ آلومینیومی یا چدن استفاده میشود که هر کدام دارای ویژگی های مثبت و منفی خود میباشند. جنس آلمینیومی سبک بوده و ضریب انتقال حرارتی بالایی دارد که این جنس عیوبی نظیر انبساط زیاد و هم چنین قیمت بالا را داراست. چدن نیز قیمت کم و انبساط پایینتری را نسبت به آلیاژهای آلمینیومی دارد. پیستونها نیز مانند سایر قطعات خودرو دچار آسیب میشوند لذا چنانچه اصطکاک بین سیلندر و پیستون بیش از حد باشد، عملا حرکت رفت و برگشت به سختی انجام شده و موجب میشود سیلندر و پیستون آسیب دیده و به مرور زمان قطعه مستهلک شود. مواردی از قبیل استفاده از روغن نامناسب برای خودرو، وجود مشکل در سیستم روغن کاری، سیستم خنک کاری و رانندگی با دور موتور بالا به مدت طولانی سبب آسیب رسیدن به پیستون خودرو میشود. حتی گاهی بریدن تسمه تایم ممکن است به پیستون آسیب برساند. در واقع هنگامی که تسمه تایم بریده می شود ریتم باز و بسته شدن سوپاپها بهم می ریزد و اگر دور موتور بالا باشد، بسته به طراحی موتور به احتمال زیاد سوپاپ با سطح رویی پیستون برخورد کرده و موجب شکستگی سوپاپ و آسیب دیدن پیستون میشود. مطالب مرتبط: علت خرابی پیستون چیست؟ تسمه تایم یکی دیگر از قطعات موتورهای احتراق داخلی تسمه تایم است که در داخل موتور قرار گرفته و میل لنگ را به میل سوپاپ متصل میکند. در واقع وظیفه تنظیم زمان صحیح باز و بسته شدن سوپاپها بر عهده تسمه تایم بوده و جنس این قطعه نیز پلاستیکی است. عموماً در بیشتر خودرو ها بعد از گذشت مسافتی در حدود ۶۰ هزار کیلومتر نیازمند است که تسمه تایم تعویض شود. در بعضی از خودروها به جای تسمه تایم از زنجیر تایم استفاده میشود که ماهیت فلزی داشته و عمر آن عموماً به اندازه عمر موتور است و چندان نیازی به تعویض این قطعه احساس نمیشود. زنجیر تایم بیشتر در خودروهای سنگین مورد استفاده قرار میگیرد. همانطور که پیش از این نیز گفته شد تسمه تایم وظیفه تنظیم زمان صحیح باز و بسته شدن سوپاپها را به عهده داشته و در صورت پاره شدن عملکرد سوپاپها مختل خواهد شد. در این حالت کارایی موتور به میزان قابلملاحظهای کاهش یافته و خسارات جبرانناپذیری به موتور خودرو وارد میشود. نکته قابل توجه در خصوص پارگی تسمه تایم آن است که اثرات تخریبی این اتفاق در هر خودرو متفاوت است. به عنوان نمونه پارگی تسمه تایم پراید تنها منجر به خاموشی خودرو میشود اما در خودرو پژو ۴۰۵ و سمند حتی رد کردن درج اگهی خودرو و ماشین یکی دو دندان از تسمه تایم منجر به برخورد شدید سوپاپها با یکدیگر و وارد شدن آسیب جدی به موتور خودرو خواهد شد. یک دستورالعمل کلی درخصوص زمان تعویض تسمه تایم خودروهای مختلف وجود دارد و توصیه میشود که تمامی رانندگان از این دستورالعمل پیروی کنند. همواره این نکته را به یاد داشته باشید که در صورت پارگی تسمه تایم هرگز نباید خودرو را جابجا کرده و رانندگی کرد چراکه این موضوع آسیبها و خسارتهای وارده به خودرو را چندین برابر کرده و عواقب سنگینی را به همراه دارد. شمع خودرو برای آنکه بتوان از یک خودرو درونسوز بهره برد نیاز است که موتور این خودرو روشن شود اگهی قطعات خودرو و موتور نیز بدون الکتریسیته کار نمیکند و در اینجاست که اهمیت شمع خودرو مشخص میشود. شمع خودرو با قرار گرفتن در انتهای سیلندر و در هنگام فشردگی بخار بنزین جرقه زده و سبب انفجار بنزین و حرکت خودرو میشود. این قطعه یکی از اجزای حیاتی در سیستم تولید نیروی خودرو محسوب شده و فرسوده شدن آن سبب کاهش کارایی قدرت موتور و صدالبته افزایش مصرف سوخت میشود. در حال حاضر مدلهای مختلف و متنوعی از شمع خودرو در بازار کشورمان موجود است که هر کدام بسته به راندمان و نوع موتور مصرف سوخت متفاوتی دارند. اگر شمع خودرو به درستی درون محفظه احتراق جرقه نزند بنزین فشرده شده نمیتواند کامل بسوزد و همین موضوع سبب میشود که سیلندر خودرو به طور کامل حرکت نکند. بنابراین شمع تاثیر مستقیمی بر روی حفظ کارایی موتور داشته و نگهداری از آن از اهمیت بالایی برخوردار است. این قطعه نیز همچون دیگر قطعات خودرو بعد از مدتی نیاز به تعویض دارد چراکه در صورت عدم حفظ کارایی لازم سبب بدسوزی سوخت شده و در نتیجه آلودگی هوا و وارد شدن صدمات جدی به موتور خودرو را به دنبال دارد. رینگ پیستون رینگ پیستون قطعه دیگری از یک موتور درون سوز محسوب میشود که به شکل حلقههای کروی بوده و وظیفه آن آببندی حرکت پیستون در سیلندر است. این قطعه که روی پیستون قرار میگیرد قابلیت ارتجاعی بالایی داشته و در برابر گرما حساسیت بسیار کمی از خود نشان نشان میدهد. هر پیستون بسته به نوع موتور خودرو و طراحی آن از ۳ تا ۵ و گاها ۷ رینگ پیستون برخوردار است که این رینگها سطح تماس بین پیستون و جداره سیلندر را در حداقلترین حالت ممکن قرار داده و از ایجاد اصطکاک جلوگیری میکنند. نکته حائز اهمیت دیگر در خصوص رینگ پیستون آن است که این قطعه در انواع شیاردار، سوراخدار یا چاکدار از مصرف غیرضروری و اضافی روغن جلوگیری کرده و اجازه نمیدهند که روغن بر روی پیستون پخش شود. رینگ پیستون دارای دهانهای است که با باز و بسته شدن آن قطر رینگ کاهش یا افزایش مییابد. فنر سوپاپ فنر سوپاپ قطعهای است که با هر بار باز و بسته شدن سوپاپ آن را به وضعیت اول برگردانده و در واقع سوپاپ را در جای خود ثابت میکند. این فنر که از مفتولی به قطر ۳ تا ۵ میلیمتر ساخته شده به صورت عمود روی سیلندر نصب شده و نیروی بین ۲۰ تا ۴۰ کیلوگرم به آن وارد میشود. این وارد شدن فشار در هنگام باز و بسته شدن سوپاپها با سرعت زیاد و تحت حرارت بالا اتفاق افتاده و به مرور زمان استهلاک و ضعیف شدن فنر سوپاپ را به دنبال دارد. اهمیت فنر سوپاپ در این است که این قطعه از نشتی در زمانهای تراکم و احتراق جلوگیری کرده و تلاش میکند که با ثابت نگه داشتن سوپاپ اجازه ندهد بازده موتور کاهش یابد. شاتون شاتون یکی دیگر از قطعات موتور خودروهای درونسوز است که ارتباط بین میل لنگ و پیستون را میسر کرده و سر کوچک آن به پیستون و سر بزرگ آن به میل لنگ متصل میشود. این قطعه به استحکام و قدرت بالا معروف بوده و به همین جهت نیز از فولاد سخت ساخته شده است. شاتون در تبدیل حرکت رفت و برگشتی پیستون به حرکت دورانی میل لنگ نقش داشته و در صورت خرابی آن حرکت دورانی خودرو با اختلال مواجه میشود. شاتون خود از ۳ قطعه یاتاقان بزرگ، کوچک و بدنه تشکیل شده و از آنجا که در معرض ضربات پیوسته و شدید است بسیار سرسخت طراحی شده است. خراب شدن این قطعه آسیبها و خرابیهای جبرانناپذیری را به موتور خودرو وارد میکند. بنابراین ضروری است که اگر صداهای غیر طبیعی از خودرو شما خارج شد، از درون موتور قطعات فلزی به بیرون پرتاب شد یا روغنریزی صورت پذیرفت حتماً شاتون خودرو خود را بررسی کرده و مطمئن شوید که مشکلی برای این قطعه جانسخت به وجود نیامده باشد. عموماً خرابی، شکستگی و یا ایجاد خسارت به شاتون به علت کیفیت پایین، رخ دادن تصادفات شدید، نصب اشتباه، دنده معکوس در سرعت بالا، ضربات شدید وارده از جانب پیستون یا میل لنگ صورت میپذیرد. این قطعه با وجود سختی بالا از خرابی مصون نبوده و ممکن است مانند هر قطعه دیگری دچار آسیب شود. موتور خودرو نیز مانند هر سیستم دیگری از قطعات بزرگ و کوچک متفاوتی تشکیل شده که هر کدام از این قطعات وظیفه خاص خود را بر عهده داشته و تمامی قطعات در راستای هدف اصلی یعنی به حرکت در آوردن خودرو و افزایش کارایی موتور فعالیت میکنند آشنایی با این قطعات و شناخت وظیفه هر کدام سبب میشود که شما در هنگام خرابی خودرو خود توسط بیشتری بر روی ان داشته و بتوانید واکنش صحیح را نسبت به خرابی قطعات مذکور نشان دهید. بنابراین ضروری است که هر راننده شناخت کلی نسبت به قطعات موتور خودرو خود و همچنین وظیفه هر قطعه داشته باشد.
درج اگهی خودرو و ماشین
حجم موتور ماشین چیست؟ حجم موتور خودرو با عددی از سوی کارخانه تولید کننده خودرو مشخص میشود. این عدد با قدرتی که خودرو میتواند تولید کند ارتباط مستقیم دارد. حجم موتور به معنای حجم سیلندرهای خودرو است. طراحی و تعیین حجم موتور خودروها بر پایه سوختهای مختلف طراحی میشوند؛ برای مثال پیشرانه پایه گاز سوز به این معنا است که موتور خودرو بر پایه سوخت گاز طراحی شده است. حجم موتور به معنای حجم سیلندرهای موتور است. حجم موتور خودرو عدد مشخصی دارد که توسط کارخانه تولید کننده مشخص میشود. زمانی که میگویند حجم موتور ۲ لیتر است این معنا را دارد که اگر سیلندرها را با آب پر کنیم، ۲ لیتر آب درون آنها جای میگیرد. حجم موتور تعداد سیلندر، قطر سیلندر و مسیری که پیستون درون سیلندر طی میکند را شامل میشود و روی قدرت و مصرف سوخت موتور تاثیر دارد. پیشرانه که همان موتور خودرو است تعدادی پیستون در سیلندرها دارد که بالا و پایین میروند و هوا و سوخت را ترکیب میکنند. هرچقدر قطر سیلندرها بیشتر باشد، نیروی تولید شده نیز بیشتر است. اهمیت حجم موتور قدرت و گشتاور در خودرو قدرت کلی آن را به وجود میآورند. گشتاور تاثیر زیادی در شتاب اولیه خودرو دارد. هرچه مقدار آن در دور پایین موتور بیشتر باشد، موتور توانایی بیشتری در شتاب اولیه دارد. زمانی که در مشخصات فنی خودرو عدد بالایی در کنار اسب بخار نوشته میشود یعنی خودرو بعد از حرکت سرعت و شتاب ثانویه بیشتری دارد. حجم موتور خودرو ارتباط مستقیمی با حجم سیلندر دارد. هنگامی که میزان مشخصی از سوخت و اکسیژن وارد سیلندری که قطر معینی دارد میشود تعمیر و قطعات خودرواز ترکیب شدن اکسیژن و سوخت انرژی به وجود میآید. چیزی که این قدرت و انرژی را محدود میکند اکسیژن است. اگر سوخت بیشتر از میزان مشخص شده وارد سیلندرها شود، هوا با همان حجم قبل وارد شده است و به همین دلیل قدرت تولید شده ثابت است و افزایش سوخت مصرف سوخت تاثیری بر قدرت ندارد. دلایل اصلی خفه کردن خودرو خفه کردن خودرو زمانی رخ میدهد که بنزین زیادی وارد سیلندر شود و میزان اکسیژن آن کم باشد. خفه کردن در خودروهای کاربراتوری بسیار شایع است. در ادامه میخواهیم دلایل خفه کردن خودرو را بررسی کنیم و به سوالهای مرتبط با آن پاسخ دهیم. خفه کردن خودرو یعنی چه؟ اگر چندین بار استارت زدید و خودرو روشن نشد به اگهی ماشین احتمال خیلی زیاد خودرو شما خفه کرده است. خودرو برای روشن شدن به ترکیب سوخت و اکسیژن نیاز دارد اگر سوخت زیادی وارد سیلندر شود و میزان اکسیژن آن کم باشد خودرو خفه میکند و به سختی روشن میشود. این مشکل در خودروهای کاربراتوری بیشتر از خودروهای انژکتوری رخ میدهد. نشانههای خفه کردن خودرو ماشین روشن نمیشود یا بعد از روشن شدن خاموش میشود. پس از استارت زدن موتور سریع به چرخش درمیآید اما خودرو روشن نمیشود. بوی شدید بنزین احساس میشود و در خروجی اگزوز بسیار شدید است.
تاریخ انتشار این پست : 2022-12-23